Docent Floris Wouterson leert je - volgens een duidelijke methode - hoe je mensen ‘evidence based’ met hun slaapproblemen helpt.
De oorzaken van ’s nachts wakker worden en niet meer kunnen slapen zijn divers. Enkele veelvoorkomende redenen van die verstoorde nachtrust zijn:
Wat je eet en drinkt, kan van invloed zijn op je slaap. Bekend is dat bijvoorbeeld vette snacks, veel suikers en laat eten ervoor zorgt dat je minder goed slaapt. Vervolgens kan veel koffie en zwarte thee drinken ertoe bijdragen dat je moeilijker en minder slaapt. Dat geldt eveneens voor alcohol. Hoewel je er eerst slaperig van wordt, zorgt het er vervolgens voor dat je licht slaapt, snel wakker wordt en niet meer in slaapt valt. Daarnaast kan tot laat achter een scherm zitten werken of spelletjes doen, laat op de avond sporten en ook onvoldoende ontspannen je slaap verstoren.
Ervaar je spanningen en ben je gestresst? Dat is slecht voor je nachtrust. Want, malende gedachten over werkdruk, een op handen zijnde verhuizing, kinderen krijgen, huis kopen et cetera zorgen dat je continu alert bent en je moeilijk ontspant. Dat maakt niet alleen inslapen moeilijk, maar ook lekker doorslapen en kan er zelfs aan bijdragen dat je vroeg wakker wordt en niet meer in slaap valt.
Word je steevast ’s nachts om 4 uur wakker? Denk je dan boos en gefrustreerd: ‘nu kan ik niet meer inslapen, dus laat ik maar opstaan?’ Handel je daar keer op keer naar? Dan denkt je brein op een gegeven moment dat je daadwerkelijk elke dag om 4 uur je bed uit moet. Wat je doet is eigenlijk een ongewenste automatische piloot creëren waardoor je je eigen slapeloosheid in stand houdt.
Een verstoring van je slaap-waak ritme kan eveneens slapeloosheid veroorzaken. Bijvoorbeeld als je in ploegendienst werkt, veel reist naar andere tijdszones of op onregelmatige tijden gaat slapen, dat kan ertoe leiden dat je ’s nachts wakker wordt en niet meer kunt slapen.
Geluiden op straat, een snurkende partner, kleine kinderen of een huisdier in je bed kunnen een negatief effect op je nachtrust hebben. Immers, in je slaap hoor je nog steeds geluiden en die verwerken je hersenen. Ben je een lichte slaper? Dan kunnen nachtelijke geluiden ervoor zorgen dat je wakker wordt en niet meer in slaapt komt. De kans is groot dat je je druk maakt, ergert of irriteert wat opnieuw inslapen moeilijker maakt.
Een slaapkamer waar straatverlichting naar binnen schijnt en/of een wekker met ledlamp staat te knipperen, kan je slaapcyclus ook verstoren. Want, is er veel licht? Dat weerhoudt je hersenen ervan het slaapstofje melatonine aan te maken. Daarnaast maakt ook een te warme of te koude slaapkamer lekker (door)slapen nogal eens lastig. Het advies is om de slaapkamer goed te verduisteren, overdag voldoende te ventileren en te zorgen voor een fijne temperatuur. De ideale slaapkamertemperatuur is persoonlijk. Voor sommigen ligt deze rond de 18-20 graden Celsius, maar er zijn ook mensen die 14-16 graden fijner vinden. Het hangt dus af van je eigen voorkeur, maar laat het niet té koud of té warm worden.
Er zijn ook bepaalde medicijnen die stimulerend werken of slapeloosheid als bijwerking hebben. Gebruik je medicijnen? Vraag je huisarts en apotheker naar de mogelijke bijwerkingen of check de bijsluiter.
Andere redenen van ’s nachts wakker worden en niet meer kunnen slapen zijn onder andere leeftijd. Als je ouder wordt val je minder snel in slaap en slaap je minder diep. Ook een traumatische gebeurtenis als inbraak, ongeluk of overlijden van je partner kan tot slaapproblemen leiden. Maar, ook slaapapneu, hartkloppingen, nachtzweten(opvliegers) of rusteloze benen beïnvloeden je slaap en kwaliteit.
Kamp je met slapeloosheid? En houden je klachten langere tijd aan? Raadpleeg dan je huisarts en maak je slaapprobleem bespreekbaar. Want, slecht slapen is slecht voor je lichaam en geest. Het verstoort onder andere je hormoonhuishouding, ondermijnt je afweer, vermindert je reactie- en concentratievermogen en maakt je stressgevoeliger. Je huisarts kan je vragen een slaapdagboek bij te houden om zicht te krijgen op wat je slaap verstoort. Afhankelijk van de uitkomst kan de huisarts je eventueel doorverwijzen naar een neuroloog, een slaapkliniek of een slaaptraining adviseren. Bedenk dat medicatie voorschrijven niet de eerste keuze is bij het behandelen van slaapproblemen.
Wil jij nog meer tips om beter te kunnen slapen? Volg dan de cursus Slaapcoach. Wil je leren om beter naar de signalen van je lichaam te luisteren en mensen daarin te begeleiden? Dan is de opleiding Lichaamsgericht Coach wellicht iets voor jou.
Herken je dat? Moeilijk inslapen, in de nacht regelmatig ontwaken en te vroeg wakker worden zonder weer in slaap te vallen. Iedereen heeft er wel een keertje last van. Het wordt echter een probleem als je structureel slecht slaapt en het je dagelijkse functioneren beïnvloedt. Dan is er sprake van slapeloosheid ofwel insomnie. Volgens CBS-cijfers heeft 1 op de 5 volwassen Nederlanders er last van. In dit artikel aandacht voor de oorzaken van ’s nachts wakker worden en niet meer kunnen slapen.
Leer contact maken met je eigen lichaam en ontdek hoe je anderen hierin kunt begeleiden.